ΑΠΟΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ_ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΆΜΗΝΟ 2017-18

Το πεδίο έρευνας και πρακτικής του μαθήματος είναι η πόλη. Διαπνέεται από μια κριτική προσέγγιση των εννοιών του χάρτη και της χαρτογράφησης τα οποία δεν νοούνται ως εργαλεία εντοπισμού και εγγραφής στον κόσμο αλλά ως εργαλεία απεδαφοποίησης που αντανακλούν την αλλαγή στις σχέσεις τους με την έννοια του εδάφους. Η συστατική υποκειμενικότητα του χάρτη, η χαρτογραφική όσμωση μεταξύ φυσικού και τεχνητού, η μετατροπή του περιβάλλοντος σε μια μετα-χαρτογραφία, το αδύνατο της χαρτογράφησης, παράγουν στρατηγικές «αποχαρτογράφησης» της πόλης που οι φοιτητές καλούνται να επινοήσουν και να εφαρμόσουν στην πράξη. Η διδασκαλία βασίζεται σε μια κριτική του μοντέρνου έργου τέχνης που εστιάζει σε μια οντολογία του μέσου, σε μια εισαγωγή μεθόδων και στρατηγικών στο εικαστικό έργο από την αρχιτεκτονική και σε μια διαλεκτική του τόπου και του μη τόπου.

Στο εαρινό εξάμηνο 2017-18 θα συζητηθεί κυρίως η μετατόπιση των εννοιών του τόπου και του έργου τέχνης στο έργο εικαστικών καλλιτεχνών από το 1960 και μετά. Θα γίνουν πολλές αναφορές στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης και κάποιες αναφορές στη θεωρία. Συγκεκριμένα θα συζητηθούν τα παρακάτω:

- η έννοια του non-site και της "απο-αρχιτεκτόνισης" στον Robert Smithson

-η έννοια της Αναρχιτετονικής στον Gordon Matta Clark

-Τέχνη και αρχιτεκτονική στον Dan Graham

-η διεύρυνση του καλλιτεχνικού μέσου στην σύγχρονη τέχνη

-η έννοια του any space whatever στον Deleuze και του μη-τόπου στον Marc Auge

-η αστική περιπλάνηση, οι ψυχογεωγραφικες πρακτικές και οι οδοιπορικές επιτελέσεις, απο τους σουρεαλιστες και τους καταστασιακους εως σήμερα.  

-η ιδιοσυγκρασιακή χρήση του χάρτη σε σύγχρονους εικαστικούς καλλιτέχνες  

Το παραπάνω υλικό θα αποτελέσει το έναυσμα για την παραγωγή ενός διαφορετικού, αιρετικού χάρτη της Θεσσαλονίκης, διαστάσεων τουλάχιστον Α1. Ο χάρτης μπορεί να είναι χειροποίητος ή εκτυπωμένος, δυσδιάστατος ή να περιλαμβάνει τρισδιάστατα στοιχεία. Μπορεί να είναι σχεδιασμένος, ζωγραφισμένος, κεντημένος, υφαντός, κολάζ, τυπωμένος, διαγραμματικός, τοπιογραφικός, τελείως αφηρημένος, συμβολικός, σε μικτή τεχνική. Μπορεί να συνιστά μια επέμβαση και να  σχολιάζει έναν παλαιότερο χάρτη. Οι όποιες άλλες "χαρτογραφήσεις" προκύψουν (δηλαδή τα δημιουργικά και ερευνητικά στάδια της διαδικασίας)  θα λειτουργήσουν υπομνηματικά στον κύριο χάρτη.

Επιπλέον, αντλώντας από την παρακάτω λίστα καλλιτεχνών, οι φοιτητές θα επιλέξουν τρία παραδείγματα εικαστικών καλλιτεχνών ή αρχιτεκτόνων που δουλεύουν με τον χάρτη και την χαρτογράφηση και θα παρουσιάσουν την ερευνά τους στο εργαστήριο. Η παρουσίαση θα γίνει μέχρι την Τρίτη 24 Απριλίου.

Λίστα καλλιτεχνών

Alighiero e Boetti

Jasper Jones

Carl Cheng

Anette Lemieux

Mona Hatoum

Eric Fisher

Kathy Prendergast

Χρύσα Ρωμανού
Guillermo Cuitca

Peter Greenaway

Stanley Brown
Robert Venturi and Denise Scott Brown (map of Las Vegas Strip)

Guy Debord

Julie Mehretu

Gianbatista Nolli
Rita Donagh

Giovani Battista Piranesi

Ralph Rumney 
Clare Palmier

Francys Alys

Eric Elligsen
Adolf Wolfli
Joyce Kozloff
Daniel Zeller
Nancy Graves

Sohei Nishino

Chris Kenny

Mathew Picton

Mathew Cusick
Dominic McGill

Armelle Caron
Diana Cooper

Shanon Rankin

Web Urbanist

Nikki Rosato

Joao Lauro Fonte

Abigail Daker
Franc Magnotta
Susan Hiller
Chris Wilson
Jane Bush

R. Luke Dubois

Paula Scher

Howard Horowitz

Nancy McCabe

Ramon Espantaleon

 Elisabeth Lecourt

Zero Per Zero

Susan Stockwell

Hamish Fulton
Rebecca Forster

Robert Smithson

Stalker Lab

Maya Lin

Howard Horowitz

Alberto Duman

Jessica Rankin

Rebecca Solnit

Ingo Gunther

Paul Noble

Ed Fairburn

Christian Nold

Sophie Calle

Benjamin Sack

Jonathan Callan

Layla Curtis

Michael Drucks
Tania Kovats
Johan Eriksson

Γενική βιβλιογραφία

- O’Rourke, Karen, Walking and mapping, Artists as Cartographers, MIT Press, 2013

-Harmon, Katharine, Map As Art, The: Contemporary Artists Explore Cartography, Princeton Architectural Press, New York, 2009

-Harmon, K. (2003) You Are Here: Personal Geographies and Other Maps of the

Imagination, Princeton Architectural Press, New York

-Harzinski, K. (2010) From Here to There: A Curious Collection from the Hand Drawn

Map Association, Princeton Architectural Press, New York

Jacobs, F. (2009) Strange Maps: An Atlas of Cartographic Curiosities, Penguin, New

York
-Borges, Jorge Louis, On Exactitude in Science

-Perec, George, An Attempt at exhausting a Place in Paris, 1982

-Καλαρά, Ν. Οι Χρονικές στρατηγικές στο έργο του Robert Smithson, Διδακτορική διατριβή, Βόλος 2003

-Καλαρά, Ν. (επιμ) Robert Smithson, Τέσσερα Κείμενα, Τοποβόρος, Αθήνα 2003

- Breton, André, Νάντια, Υψιλον, 1981

-Benjamin, Walter, Σαρλ Μπωντλαίρ, Ενας λυρικός στην ακμή του καπιταλισμού, Αλεξάνδρεια 1994

-Ντε Σερτώ, Μισέλ, 1990 Επινοώντας την Καθημερινή Πρακτική, Η πολύτροπη τέχνη του πράττειν Σμίλη, 2010  (σ. 243-306)

- Solnit, Rebecca, Wanderlust, A History of Walking, Penguin, 2000

- Sinclair, Iain,  London Orbital, Penguin, 2003

- Gros, Frédéric, 2009, Περπατώντας: Φιλοσοφία, Ποταμός, 2015

Βιβλιογραφία στο Εύδοξος

-Simmel, Ritter, Gombrich, Το τοπίο, Ποταμός, 2004

-Πούλος, Παναγιώτης, (επιμ.)  Εννοιες της Τέχνης τον 20^ο αιώνα, 2006

-Σταυρακάκης, Γιάννης, Σταφυλάκης, Κωστής, (επιμ.), Το Πολιτικό στην Σύγχρονη Τέχνη, Εκκρεμές, 2008

-Δημητρακάκη, Αντζελα, Τέχνη και Παγκοσμιοποίηση, Από το μεταμοντέρνο σημείο στη βιοπολιτική αρένα, Εστία, 2013

 08ET11_ ART AND THE CITY: UN-MAPPINGS

2017-18_ SPRING SEMESTER

PROFESSOR: NADIA KALARA

The field of research and practice of the course is the city and it is inspired by a critical approach of the concepts of map and mapping. These are not conceived as tools for localization and inscription in the world but as deterritorialization instruments that reflect the change in their relations with the territory. The constitutive subjectivity of the map, the cartographic osmosis between the natural and the artificial, the transformation of the environment into a meta-cartography, the impossibility of mapping, produce strategies of "unmapping" the city that the students are called upon to invent and apply in practice. Teaching is based on a critique of the modern artwork that focuses on the ontology of the medium, the introduction of methods and strategies in the artwork from architecture and a dialectic of place and non-place.

During the spring semester 2017-18 we will mainly discuss the shifting of the concepts of place and artwork in the work of visual artists from 1960 onwards. There will be many references in the history of modern art and some references concerning the theory. In particular, the following will be discussed:

- The concept of “non-site” and "De-architecturalization" in Robert Smithson

- The concept of “Anarchitecture” in Gordon Matta Clark

- Art and architecture in Dan Graham

- The expansion of the artistic media in contemporary art

- The concept of “any space whatever” in Deleuze and the “non-place” in Marc Auge

- Urban wandering, psychogeographical practices and walking actions, from the Surrealists and the Situationists to the present.

- The idiosyncratic use of the map in contemporary visual artists.

The above material will be the motivation for the production of a different, heretic map of Thessaloniki, at least A1 size. The map can be handmade or printed, two-dimensional or it can include three-dimensional elements. It can be designed, painted, embroidered, woven, collage, printed, diagrammatic, landscape-like, totally abstract, symbolic or in mixed media. It may constitute an intervention or comment on an older map. Any other "mappings" that arise (the creative and research stages of the process) will function as a key to or legend for the main map.

Furthermore, students have to choose three examples of visual artists or architects who work with the map and mapping from the list below and make a 15 minutes presentation in the classroom. The presentation will take place by Tuesday, April 24th.